Zeytin, binlerce yıldır Anadolu topraklarının bereketini simgeleyen, kültürümüzün ve sofralarımızın vazgeçilmez ürünü. Ancak zeytinyağının birinci kalite sayılabilmesi için yalnızca ağacın köklü geçmişi veya toprağın verimliliği yetmiyor. Lezzeti, besin değeri ve kalitesini belirleyen en kritik unsur, çoğu zaman hasat zamanlamasında gizli.
Bu önemli sorunun yanıtını bulmak için Orta Doğu Teknik Üniversitesi İstatistik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Zeynep Kalaylıoğlu ve öğrencileri Serhan Yavlal, Bartu Batum ve Ozan Durmaz, Zeytindostu Derneği üyesi ve Zeytinyağı Tadım Uzmanı Seçil Tireli’nin danışmanlığında bilimsel bir proje yürütüyor. Ekip, üreticilere kendi bahçelerine özgü verilere dayalı bir rehber sunarak hem kaliteyi artırmayı hem de ekonomik verimliliği desteklemeyi hedefliyor.
Bilimsel Verilerle Hasat Tahmini
Projede, farklı bölgelerden toplanan zeytin örneklerinin renk ve sertlik gibi fiziksel özellikleri, meteorolojik veriler ve sulama programları gibi çevresel ve tarımsal faktörlerle birlikte değerlendiriliyor. Bu çok boyutlu veriler, gelişmiş istatistiksel yöntemler ve makine öğrenmesi algoritmaları kullanılarak modellere aktarılıyor. Amaç, üreticiye “erken hasat için en uygun zamanı” işaret eden güvenilir bir tahmin sistemi geliştirmek.
Dijital Çözümlerle Geleceğe
Proje ekibinin vizyonu yalnızca laboratuvar verileriyle sınırlı değil. Hedef, bu bilimsel yöntemlerin ileride mobil uygulamalar ya da dijital platformlar aracılığıyla çiftçilere ulaşması. Böylece üretim sürecinin her aşamasında bilimsel rehberlik cebimize girecek ve karar verme süreçleri kolaylaşacak.
Gelenek ve Bilimin Ortaklığı
Zeytin, köklü bir geleneğin ürünü. Ancak bu proje, geleneksel tarım bilgeliği ile bilimin el ele verdiğinde, dalından sofraya uzanan yolculuğun daha bereketli, verimli ve sürdürülebilir olabileceğini hatırlatıyor.
Kısacası, kaliteli bir zeytinyağının sırrı yalnızca toprakta ya da iklimde değil; doğru zamanda yapılan bilinçli bir hasatta saklı.
