Denizli’nin Tavas ilçesi, yalnızca kültürel zenginliğiyle değil, gastronomi alanında da adından söz ettirmeye devam ediyor. 2023 yılında coğrafi işaret için başvurusu yapılan Tavas Yanık Koyun Yoğurdu, 2024 yılında 1602 numara ile tescillenerek resmen coğrafi işaret aldı. Bununla birlikte, Tavas Baklavası ve Tavas Yanık Koyun Yoğurdu için Avrupa Birliği’ne de başvuru yapıldı; ön başvurunun kabul edilmesiyle değerlendirme süreci başlamış durumda.
Yoğurdun Kırkpınar’ı Tavas’ta
Her yıl Zeybek Kültür ve Sanat Festivali kapsamında düzenlenen Tavas Bakraç Koyun Yoğurdu Yarışması, artık ilçenin simgelerinden biri haline geldi. İlk kez 2023 yılında düzenlenen yarışma, bu yıl üçüncü kez gerçekleşti. Geleneksel bakraçlarda hazırlanan yoğurtlar, jüri tarafından titizlikle değerlendirildi.
Yarışmada birinci olan üreticiye temsili altın bakraç ve geleneksel kepenek ödülü takdim ediliyor. Ayrıca, üst üste üç kez birincilik elde eden üretici, altın bakracın kalıcı sahibi oluyor. Bu gelenek, Tavas’ta yoğurt üretimini adeta bir “Kırkpınar” atmosferine dönüştürüyor; kazanan üretici, “çobanların baş pehlivanı” yani baş çoban ilan ediliyor.
2025 yılında gerçekleşen yarışmanın kazananları şöyle:
1. Hüseyin Bıyıklı
2. Kadriye Kelekcio
3. Hüseyin Taşsöz
Geçen yılın birincisi Hüseyin Taşsöz, bu yılın birincisi Hüseyin Bıyıklı’ya kepenek giydirerek geleneksel altın bakracı takdim etti. Ayrıca yarışmada kazananlara yem, ilaç ve tarımsal desteklerden oluşan toplam 73 bin TL değerinde ödül, Tavas Belediye Başkanı Kadir Tatık tarafından takdim edildi.
Duayenlere Saygı
Yarışmanın bir başka önemli geleneği de “duayen çobanlara” kepenek giydirilmesi. İlk olarak Koca Mehmet ve Dedeoğlu Mehmet ile başlayan bu gelenek, geçen yıl Kakı Osman ve Cerid Aydın ile devam etti. 2025 yılında ise Hop Hasan (Hasan Kamar) ve İsmail Çotul kepenekle onurlandırıldı.
Tavas Kavunu: Susuz Yetişen Eşsiz Lezzet
Tavas’ın bir diğer gastronomik değeri ise Tavas Kavunu. Merkez, Ebecik, Sofular, Altınova ve Çalıköy mahallelerinde yaklaşık 10 bin dekarlık alanda yetiştirilen kavun, kendine özgü aromasıyla farklı bir lezzet profiline sahip. Özellikle susuz tarım yöntemiyle yetiştirilmesi, kavunun aromasını diğer çeşitlerden ayırıyor.
Yaklaşık 10-12 yıldır ünü giderek artan Tavas Kavunu, yalnızca Denizli’de değil, Aydın, Muğla, İzmir, Antalya ve Bursa gibi illerde de büyük talep görüyor. Her yıl ağustos ortalarında hasat edilen kavun, festival kapsamında düzenlenen yarışmayla daha da tanınıyor.
2025 yılında düzenlenen 2. Tavas Kavunu Yarışması sonuçları şöyle:
1. Şükrü Başat
2. Fevzi Sağırdak
3. Melih Kana
Dereceye giren üreticilere modern tarım malzemelerinden sulama sistemlerine kadar toplam 58 bin TL değerinde ödül, yine Tavas Belediye Başkanı Kadir Tatık’ın elinden sahiplerine ulaştı.
Yarışmanın Jürisi
Yoğurt ve kavun yarışmaları, alanında uzman isimlerden oluşan bir jüri tarafından değerlendirildi:
- Nusret Ercan Şenlikci
- Bülent Vural
- Ahmet Çay
- İlker Özmen
- Haluk Ergezer
- Abdullah Akdoğan
- Hüseyin Önür
- Uğur Sönmezoğlu
- Şevket Çineli
- Hüsamettin Nikbay
- Selman Yertürk
- Selman Kef
Tavas’ın Gastronomi Yolculuğu
Tavas hem coğrafi işaretli ürünleri hem de festival kültürüyle gastronomi dünyasında özel bir yer edinmeye başladı. Yanık Koyun Yoğurdu ve Tavas Kavunu, sadece lezzetleriyle değil, aynı zamanda üretim biçimleri, kültürel mirası ve yöresel gelenekleriyle de geleceğe taşınıyor.
Her kepenek giydirilen çoban, her bakracın el değiştirmesi ve her kavun hasadı, aslında Tavas’ın Anadolu mutfak kültürüne kattığı derin izlerin birer hatırası olarak hafızalarda yer ediyor.
